.jpg){kind=small}
Een gracieuze geisha of maiko in het echt ontmoeten, was een langgekoesterde wens. Het mysterieuze witte maskerachtige gezicht, het gitzwarte kapsel, de manier van doen, het intrigeert me. Al heel wat jaren behoort Memoirs of A Geisha tot één van mijn absolute lievelingsfilms en boeken. Hoe ontmoet je een geisha of maiko in het echt? Tijdens mijn rondreis door Japan is het gelukt om zowel geisha’s als maiko’s te zien, o.a. bij Miyako Odori. In dit artikel deel ik mijn ervaring en tips.
Inhoudsopgave
Wat is een geisha? Wat is een maiko?
Een maiko is een geisha in opleiding. Zij serveren, dansen, zingen en bespelen traditionele Japanse muziekinstrumenten ter vermaak van gasten. We hebben het hier over een ‘zij’, want alleen in een ver verleden kon een geisha ook mannelijk zijn. Qua uiterlijk verschillen maiko’s en geisha’s in detail van elkaar, zodat het herkenbaar is of het een geisha of een maiko betreft. Of een wanna be.
Maiko betekent ‘dansend kind’. In Kyoto dialect wordt voor geisha het woord ‘geiko’ gebruikt, ‘vrouw van de kunsten’. In tegenstelling tot wat veelal gedacht wordt, is een geisha geen ‘vrouw van lichte zeden’ (yujô). Al werd vroeger de beroepsuitoefening naar verluidt niet altijd en overal beperkt tot muzikale handelingen. In tijden van oorlog wordt alles vloeibaar? Binnen de Japanse cultuur werden geisha’s juist geassocieerd met elite, geadoreerd als topsterren.
Geisha’s zijn hoogopgeleide vrouwen met brede algemene ontwikkeling. Tegenwoordig beheersen ze vaak ook de Engelse taal. Voordat een maiko in aanmerking kan komen om een geisha te worden, dient zij zeker vijf jaar uitgebreid te oefenen tijdens haar opleiding. Hoe ze moet staan, buigen, knielen, lopen, zitten, dansen, zingen, muziek maken, converseren, kleden, opmaken, etc. Een maiko heeft geen eigen geld, geen mobieltje en geen vriendje.
Maiko’s en geisha’s verschillen o.a. in leeftijd, uiterlijk en vaardigheden. Een aantal voorbeelden:
- Maiko’s veelal tussen de 15 en 20 jaar, geisha’s boven de 20 jaar.
- De kimono van een maiko heeft een rode boord (bij de nek), die van een geisha is veelal wit.
- Een maiko heeft een rode onderjurk (nagajuban) onder haar kimono aan, een geisha een lichtgekleurde (wit of pasteltint).
- Maiko’s dragen meer kleurrijke kimono’s dan geisha’s.
- Een maiko maakt haar eerste jaar alleen de onderlip rood, daarna beide lippen rood.
- Een maiko draagt tijdens haar eerste jaar haarspelden met bloemenstrengen.
- Maiko’s dragen hogere sandalen (zori) dan geisha’s.
Geisha of maiko ontmoeten in Japan
Aangezien je dit artikel aan het lezen bent, neem ik aan dat je interesse hebt om zelf een geisha of maiko te ontmoeten in Japan. En dat je je afvraagt hoe je dit het beste kunt doen. Ik bespreek drie mogelijkheden:
- Op straat (in de juiste buurt)
- Bij een dansvoorstelling
- Bij een thee- of dinerceremonie
Er zijn nog enkele duizenden maiko’s en geisha’s te vinden in Japan. Ze werken veelal in theehuizen (ochaya) in Kyoto en West Japan, zoals Kanazawa. Een exclusieve thee- of dinerceremonie begeleid door een geisha of ervaren maiko, is niet goedkoop. Wel erg de moeite waard, als ik het mag zeggen. Maar ik kan natuurlijk niet in jouw portemonnee kijken.
In Tokyo vind je in principe geen geisha’s. Wel is er een dinershow die er erg aan doet denken.
De goedkoopste manier om een geisha of maiko te spotten, is op straat. Daar heb je wel een flinke portie geluk voor nodig. Gion, een buurt in zuidoost Kyoto, is mede hierom drukbezocht. Hier lopen al sinds de 18e eeuw geisha’s rond, van en naar hun werk in de theehuizen bijvoorbeeld. Maar vergis je niet, want er lopen ook veel Chinezen en Koreanen rond, verkleed in kimono of yukata. Een rondleiding met gids en/of veel geduld zal helpen.
Een dansvoorstelling op muziek is ook een uitstekende manier om een geisha en/of maiko in het echt te zien in Japan. En niet één, maar tientallen tegelijk. Graag vertel ik je meer over deze bijzondere culturele ervaring.
Je spreekt de ‘ei’ van ‘geisha’ in het Japans uit als een lange e. Dus niet ‘gaisja’, maar ‘geesja’.
Uit Japan in honderd kleine stukjes van Paulien Cornelisse
Voorstelling Miyako Odori
Het viel nog niet mee om vooraf goede informatie te vinden over een geisha en/of maiko dansvoorstelling in Kyoto. Bovendien bleek de voorstelling die ik wilde zien slechts 3.5 week per jaar, rondom de bloei van de bloesembomen in april, te worden gehouden. Toch lukte het me om een felbegeerd kaartje te bemachtigen voor één van de lentevoorstellingen van Miyako Odori in het Kyoto Art Theater Shunjuza. Wat een geluk!
Per email kreeg ik een bevestiging van mijn reservering. Het daadwerkelijke toegangskaartje diende ik voor aanvang van de voorstellig bij de theaterkassa af te halen. Bij het afhalen vroegen ze om mijn identiteitsbewijs en ordernummer. Logisch want de kaartjes worden al vooraf online betaald. In het theater was een soort lunchroom, waar ik een aardig Frans stel ontmoette.
Het bijwonen van een theeceremonie en dansvoorstelling met maiko’s en geisha’s in Kyoto was één van de meest bijzondere momenten tijdens mijn rondreis door Japan.
Maiko theeceremonie
Ik had een ‘speciaal’ toegangskaartje besteld, inclusief theeceremonie vooraf. Deze theeceremonie vond in een aparte ruimte voor de dansvoorstelling plaats. Minder intiem dan in een huiskamersetting, maar niet minder intrigerend om te zien.
Wit geschminkte gezichten, knalrode lippen, keurig opgestoken zwart haar. De ene in een paarse kimono, en de andere een zwarte kimono, beiden met een brede band om de middel en een soort flap op de rug. Beide dames schuifelen over de vloer richting de theetafel. De ene knielt neer en de andere beweegt met rustige, sierlijke bewegingen tot ze uiteindelijk een kopje thee inschenkt. Hoe boeiend kan een kopje thee zijn!
Zo gaat de ceremonie nog een tijdje door. Ik zit geboeid te kijken; zoiets heb ik nooit eerder gezien. Wat ontzettend knap van deze dames. De opleiding tot geisha en de uitoefening van dit beroep vergen veel discipline en perfectie. Het past helemaal binnen de Japanse cultuur, waarin dergelijke verfijndheid tot een sierlijke kunst wordt verheven. Prachtig!
Mijn theeceremonie was tussen 11:20 uur en 12:20 uur, en de dansvoorstelling startte om 12:30 uur. Tevens was er een ruimte in het theater ingericht, waarin iedere Maiko individueel werd voorgesteld. Zeker twintig verschillende levensgrootte foto’s gedrukt op karton, plus kennismakende omschrijving.
Dansende maiko’s
De theatervoorstelling bestaat voornamelijk uit dans, maar ook zang en er wordt op de shamisen gespeeld. Dat is een driesnarige luit. Het is allemaal in het Japans, maar het gaat duidelijk over de vier seizoenen. Prachtige, kleurrijke outfits, geheel op elkaar afgestemd, glijden in vloeiende lijnen synchroon over het podium. Het stuk is dramatisch, beheerst en sierlijk tegelijk. Echt een kunstvorm.
Afstandelijk en intrigerend tegelijk. Perfectionistisch en gracieus. Het tafereel houdt de reputatie en de mystiek rondom de geiko en maiko hoog.
Blijkbaar is er inmiddels wel een professionele video van Miyako Odori op YouTube:
De voorstelling in het theater duurde misschien een uur. Ik weet het niet precies meer. Verloor even het gevoel van tijd. Misschien is dat ook wel wat lokale zakenmannen aantrekt in het bezoeken van een theehuis. Even helemaal weg van de ratrace op het werk. Je laten meeslepen in de betoverende wereld van een geisha. Zo elegant. Voor geen goud had ik dit willen missen.
Tijdens de theeceremonie en de theatervoorstelling was het helaas officieel niet toegestaan om foto’s te maken. En ik zag dat ook niemand doen, waardoor het extra ongepast voelde om dat toch te doen. Tijdens de dansvoorstelling had ik een zitplaats op het balkon. Bij voorbaat dus alvast mijn excuses voor de beperkte foto’s daarvan in dit artikel.
Maiko voorstelling in Kyoto bijwonen
Wil jij graag een voorstelling van Miyako Odori bijwonen? Kaartjes voor de voorstellingen in april 2022 zijn reeds in de voorverkoop gegaan (vanaf 6 januari 2022 om 10:00 uur lokale tijd). Ruim een maand daarna zijn er voor vrijwel alle voorstellingen nog kaartjes verkrijgbaar, de weekendvoorstellingen gaan het hardst.
Tip: bestel je kaartje(s) op tijd om teleurstelling te voorkomen. Houdt er wel rekening mee, dat reeds betaalde kaartjes niet meer te annuleren of aan te passen zijn. Het is alleen sterk de vraag of we als buitenlanders tegen die tijd (april 2022) Japan uberhaupt in komen. Ik vrees van niet. Houdt het reisadvies van Japan goed in de gaten! En anders in 2023?
Drie weken lang, zeven dagen per week, drie voorstellingen per dag. Erg pittig voor de optredende dames. In 2022 worden de voorstellingen van Miyako Odori op een nieuwe locatie gehouden, aangezien de vorige locatie tijdelijk gesloten is vanwege langdurig onderhoud (aardbevingsmaatregelen). In het kader van Corona maatregelen wordt bij het betreden van het theater gevraagd om de handen te wassen, met alcohol te ontsmetten en een mondmasker te dragen.
- Nieuwe locatie: Kyoto MINAMIZA Theatre
- Wanneer: 1-24 april
- Mijn Special ticket with tea ceremony kostte JPY 4,600 (ca. EUR 35). In 2022 kost een regulier kaartje JPY 4,000 en een premium kaartje JPY 6,000 à 6,500 per person (vanaf 4 jaar).
Geisha’s en maiko’s spotten in Kyoto
Net als bloesem en Mt Fuji, zijn de maiko en geisha ook zo’n icoon dat je wat mij betreft gezien moet hebben wanneer je in Japan bent. Mocht je net niet in de juiste periode in Japan zijn om de theatervoorstelling van Miyako Odori bij te wonen, of behoefte hebben aan meer, dan zijn er ook andere opties.
In bepaalde wijken van Kyoto kun je geisha’s op straat aantreffen, zoals op of rondom Hanamikoji Main Street. Een goede gids weet wanneer je waar je moet zijn, om maiko’s en geisha’s in levenden lijve te kunnen zien. Dat is de toegevoegde waarde van een goede tour, plus dat je veelal interessante verhalen te horen krijgt. Als je wat meer wilt/kunt besteden, boek dan een eigen theeceremonie. Of maak er zelf een verkleedpartijtje van.
Vanaf 25 oktober geldt een verbod op het fotograferen van geisha’s en maiko’s op particuliere wegen (achterstraatjes) in Gion, Kyoto. De boete bedraagt 10.000 yen. Hoe erop gehandhaafd gaat worden, is onbekend. Het verbod is ingesteld door lokale winkeliers en buurtbewoners.
Japan Today 28.10.2019
Een aantal interessante opties:
- Geishacultuur wandelexcursie met gids door de wijk Gion, Kyoto
- Geishacultuur wandelexcursie met gids – Kitano (Kyoto)
- Theeceremonie met ervaren maiko in Kyoto
- Maiko theeceremonie en geisha optreden in Kyoto
- Privédiner met een geisha in Kyoto
- Kimono fotografie tour in Kyoto
In Kyoto zit trouwens ook Kitano Odori, waar maiko’s en geisha’s uit Kamishichen optreden. Ook hier is er vooraf de mogelijkheid tot het bijwonen van een theeceremonie met maiko’s en geisha’s. Zoiets als Miyako Odori, zoals hierboven beschreven. Deze bestaat blijkbaar al sinds 1952. Maar het lijkt erop dat de Kitano Odori voorstellingen in 2022 wederom niet doorgaan vanwege de Coronamaatregelen in Japan.
Gion en Higashiyama
Wanneer je in Kyoto graag geisha’s en/of maiko’s in het echt zou willen zien, dan is het aan te raden om je accommodatie in Gion of Higashiyama te boeken. Deze historische wijken liggen naast elkaar, ten noordoosten van Kyoto Station en de Kamo Rivier. Smalle straatjes en authentieke houten gebouwen uit de Edo-tijd ademen charme uit. Er zijn meerdere tempels te vinden die op de UNESCO werelderfgoed staan.
Gedeeltes waar veel authentieke theehuizen bij elkaar zitten, worden ook wel geishadistrict genoemd. Het meest bekende geishadistrict van Gion ligt tussen Shijo Avenue en de Kenninki tempel. Rondhangen bij de houten Tatsumibrug in Gion kan lonen; wie weet loopt er een geisha voorbij, onderweg naar haar volgende afspraak. De boetieks op Hanamikoji Street zijn leuk en de restaurants prijzig, maar altijd goed.
Qua type accommodatie zou ik je een ryokan, een traditionele Japanse herberg, aanraden. Accommodatietip: Gion Oyado Kikutani, een fijne en nog betaalbare ryokan op ruim 10 min lopen van de Gion Tatsumi Bridge. Metrostation: Gion-Shijo. Dat is overigens ook vlakbij Pontocho Alley, één van de meest sfeervolle en bekende ‘eetstraatjes’ van Kyoto.
In Kyoto is sowieso veel moois te zien en te doen, dus ga niet voor een dagje maar blijf een aantal nachten. Zo kun je het maximale uit je bezoek halen. En wie weet wie je op straat tegen het lijf loopt!
Memoirs of a Geisha
Memoirs of a Geisha is een historische, fictieve roman, die later verfilmd is. Steven Spielberg was de producent. De film is zowel bekritiseerd als geprezen, en won diverse prijzen, o.a. bij de Golden Globes en Academy Awards. Het speelt zich af vlak voor de Tweede Wereldoorlog.
Het verhaal gaat over een jong en knap Japans meisje genaamd Chiyo, ze heeft felblauwe ogen. Zij en haar zusje worden uit armoede door haar ouders verkocht aan een geishahuis (okiya). Onder de pseudoniem Sayuri wordt ze opgeleid tot geisha. De eigenaresse moet ze moeder noemen. Een harde realiteit met een pestkop van een collega.
De Amerikaanse auteur Arthur Golden zou zeker vijf jaar onderzoek hebben gedaan voordat hij het boek Memoirs of a Geisha schreef. In de verfilming zijn wel behoorlijk wat fouten gemaakt. Zo is de film niet opgenomen in Kyoto en lijkt de omgeving druk, terwijl dit niet zo was.
Verder is de solodans van Sayuri is eigenlijk te druk om een geishadans te kunnen zijn. Veel stijlfouten in make-up, haar en kleding. Zelfs de naam Sayuri is te simpel voor een geisha. Bovendien zijn de drie hoofdactrices Chinees en niet Japans. Maar dat mag de pret niet drukken, het blijft een mooie, ontroerende film!
Daarnaast is ook onderstaand boek over het leven van een echte geisha geschreven. Dat boek moet ik nog lezen, maar schijnt erg goed en meer waarheidsgetrouw te zijn. Ik ben benieuwd!
Heb jij Memoirs of a Geisha al gelezen en/of gezien? En/of heb je wel eens een maiko en/of geisha in het echt gezien? Of zou je dat graag willen? Ik vond het in ieder geval een bijzondere ervaring, die ik zeker zou aanraden wanneer je in Kyoto dan wel West Japan bent. Veel plezier in ieder geval. Ik hoop dat je dit artikel nuttig en interessant vond. Deel ‘m gerust op sociale media en/of laat onderaan dit artikel een reactie achter.
Meer Japan artikelen
Op deze website vind je Nederlandstalige en Engelstalige artikelen over Japan. Een deel van de artikelen over Japan moet ik nog naar het Nederlands vertalen en zijn momenteel alleen in het Engels te lezen.
- Op kersenbloesem jacht in Japan: het kasteel van Matsumoto en Joyama Park
- Robothotel in Japan, de coolste en (te) gekste hotelervaring ooit!
- Onsen in Japan: ontspan in een traditionele ryokan met warmwaterbron
- JR Pass Japan: 10x wat je vooraf moet weten (reizen met de trein)
- Wandel de fanastische Nakasendo Trail van Magome naar Tsumago
- Kyoto: don’t miss these fun temples near Arashiyama bamboo forest
- Japan: fantastic places beyond the Golden Triangle Tokyo – Kyoto – Osaka
- Japan: Miyajima Island & Hiroshima, a recommended and wonderful combo
- Riding my bicycle around Mount Fuji, Chureito Pagoda and Lake Kawaguchiko
- Tokyo: 25 fun things to do in a mind-blowing metropolitan
- Tokyo’s Fun Food Fairytales at themed restaurants and cafes
- Visiting the unique Jigokudani Yaen-koen Snow Monkey Park in Japan
Dit artikel bevat zogenaamde ‘affiliate links’. Het kost jou niets extra wanneer je via zo’n affiliate link iets bestelt of boekt! Affiliate partners belonen mij met een kleine commissie voor het maken van nuttige connecties tussen kopers en hun service of product (die ik aanraad op basis van persoonlijke ervaring, anders zet ik het er niet in). Dit helpt om de kosten van deze website te dekken. Zie het als een compliment voor mijn werk. Voor meer informatie kijk hier.
Wil je nu even niets boeken of bestellen via deze links, maar wil je me wel steunen om nieuwe content te kunnen blijven maken? Je kunt me altijd trakteren op een glaasje wijn! Of neem een kijk je op mijn partner pagina. Dank je wel alvast en geniet van je volgende reis!
Laatst bijgewerkt op 05/04/2023 door Elisa Flitter Fever
